گفتگو با دکتر پوربختیار پژوهشگر مسائل تاریخی در شاهد صالح شهر

تاريخ : 17 / 1 / 1393برچسب:,

| 11 | نويسنده : مجتبی رحیمی نیا

عرض سلام و خسته نباشید دارم خدمت استاد دکترغفارپوربختیار ، استاد و تاریخدان ایل بزرگ بختیاری و بدون شک متخصص در زمینه موضوعات تاریخی بخصوص تاریخ کهن ایل بختیاری. این نشریه ششمین شماره منتشر شده از شهر صالح شهر است که در این جلد سعی شده هر چند کوتاه ، گفتگویی با شما در باب تاریخ کهن ایران و بختیاری ها داشته باشیم .

آقای دکتر اگه اجازه بدین طرح سوالات رو شروع کنیم !

· آقای دکتر پوربختیار، می دانم که شما خود بختیاری هستید ، لطفاً از خودتان بیشتر بگویید.

بسمه تعالی، من هم عرض سلام و خسته نباشید دارم خدمت شما و همکارانتون. غفار پور بختیار هستم ، دکترای تاریخ ایران اسلامی و استادیار گروه تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر.

· متولد چه سالی هستید ،شما اصالتاً اهل کجا هستید ؟

در سوم شهریور 1348 دقیقاً بیست و هشت سال پس از حمله متفقین به ایران به دنیا آمدم . اصالتاً اهل بخش عقیلی هستم در روستای پشت درب وسطی بدنیا آمدم . روستایی در جوار امامزاده محمد بن زید . از نظر طایفه ای از ایل بختیاری ، شاخه هفت لنگ ، باب بابادی ، طایفه گله می باشم .

· مسئولیت های که تا به حال داشتید و در حال نیز دارید رو لطفا برای خوانندگان ما بفرمائید؟

کارشناس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ، کارشناس و نویسنده فرهنگ ناموران معاصر ایران در حوزه هنری ، مدیرگروه تاریخ واحد شوشتر ، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر.

· از چه سالی شروع به تحقیق در مورد تاریخ اقوام و ایل های تاریخی ایران نمودید؟

از سال 1375 با نگارش مطالبی تاریخی در نشریات و روزنامه ها کار خود را آغاز کردم . از سال 1378 با نگارش مقالات تاریخی در مورد بختیاری ها در ماهنامه ها ، و کتابهای ویژه تاریخ و جغرافیا کار خود را در حوزه تاریخ و فرهنگ بختیاری شروع کردم.

· آیا در خانواده شما کسانی قبل از شما هم فعالیت اینچنینی داشته اند؟

خیر

· تا کنون چند کتاب در زمینه تاریخ ایل بختیاری تألیف کرده اید؟

تا کنون چهارکتاب در زمینه قوم بختیاری نوشته و منتشر کرده ام . اما تالیف و ترجمه های متعددی در دست انتشار دارم که مسئولیت اجرایی روند انتشار آنها را کند کرده است . یعنی بیش از ده کتاب چه ترجمه و چه تالیف در دست انتشار است .

· از کارهای پژوهشی و تالیفی خود بگویید، چه کارهای پیشین و چه کارهای در دست انجام دارید؟

تا کنون این کتابها توسط اینجانب نوشته و منتشر گردیده است : 1)بختیاری نامه (پژوهشی در تاریخ و فرهنگ قوم بختیاری) تهران،آنزان1384-2) جامعه بختیاری و تحولات ایران(ازانقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی)مسجدسلیمان دانشگاه آزاداسلامی1387

3)اسناد برگزیده بختیاری ها در تاریخ معاصر ایران ،مسجدسلیمان ،دانشگاه آزاد اسلامی 1387-4) مجموعه مقالات همایش جامعه بختیاری و تحولات ایران (به کوشش دکتر غفار پوربختیار) مسجدسلیمان ،دانشگاه آزاد اسلامی 1387 – 5) شوشتر در سفرنامه ها ، خاطرات و کتب جغرافیایی،شوشتر،دانشگاه آزاد اسلامی 1392 .

کتابهای نوشته شده و یا ترجمه شده در دست انتشار : 1)ساختار سیاسی اجتماعی بختیاری (ترجمه) 2) جنگ ها و حماسه های بختیاری 3) زندگانی سیاسی و فرهنگی علی قلی خان سرداراسعد 4) بختیاری ها(ترجمه) 5)وزیران و نخست وزیران بختیاری 6) فرهنگ رجال و مشاهیر بختیاری .

· وضعیت پژوهش در مورد زبان ها و فرهنگ های محلی ایران را به طور کلی و بختیاری را به طور اخص، چگونه ارزیابی می کنید؟

وضعیت پژوهش در خصوص زبان و فرهنگ بختیاری خوب است ، اشخاص و نویسندگانی چون ظهراب مددی ، عباس قنبری عدیوی ، حسین مددی و همچنین مسئولان نشریه کهرنگ خوب فعالیت می کنند .

· با توجه به مطالعات ریز بینانه و تخصصی شما ، از نقش بختیاری ها در زمان مشروطه برایمان بگوئید؟

بختیاری ها در جریان انقلاب مشروطیت و سرنگونی محمدعلی شاه ، زحمات زیادی کشیدند . در واقع آنها بازی باخته را به برد تبدیل کردند . یعنی محمدعلی شاه موفق شده بود به مشروطه خواهان و مجلسی ها ، اگر چه بصورت موقت ، چیره گردد و استبداد صغیر خود را به پا کرده بود . اما با ورود بختیاری ها به صحنه مشروطیت و مشروطه خواهی ، جریان رنگ دیگری گرفت و پیروزی قطعی محمد علی شاه تبدیل به یک شکست قطعی و مطلق برای او گردید . در این میان نقش علی قلی خان سردار اسعد نقش ارزنده ای می باشد. او که در زمان به توپ بستن مجلس شورای ملی و سرکوب مشروطه خواهان توسط محمد علی شاه در پاریس اقامت داشت ، با شنیدن اخبار به سرعت به ایران عزیمت کرد و سپس سررشته امور را در دفاع از آزادی و مبارزه با استبداد محمد علی شاه در دست گرفت و تا فتح تهران ، سرنگونی محمدعلی شاه و استقرار مجدد نظام مشروطیت در ایران از پا ننشست و آرام نگرفت . در یک کلام در انقلاب مشروطیت و فتح تهران ، بختیاری ها با شهامت هرچه تمام تر سینه های خود را سپر گلوله های سربازان دولت مرکزی قاجار کردند و آزادی و استقلال را برای مردم ایران هدیه آوردند .

· سریال هایی همانند سالهای مشروطه ، سرزمین کهن و... در شبکه های ملی پخش شده به نظر شما فیلم نامه نویسان به اصل تاریخ ایران نگاهی عمیق داشته اند؟

در این مجموعه های تاریخی تلویزیونی تحریف تاریخ زیاد صورت گرفته است . این درست است که در فیلم ها و سریال های داستانی و یا سینمایی بایستی چاشنی هایی جهت عامه پسند نمودن فیلم صورت گیرد تا جذابیت بیشتری داشته باشد اما متاسفانه در اغلب مواقع اصل ، فدای فرع می شود و حقایق و واقعیت های تاریخی ضعیف می شود و در عوض داستان و تخیل پررنگ تر می شود . بنابراین اغلب نگاه عوامل و سازندگان فیلم ها و سریال های تاریخی نه تنها عمیق نبوده بلکه بسیار سطحی نگرانه می باشد .

· دکتر بعد از پخش چند قسمت اول سریال سرزمین کهن مشاور تاریخی این سریال را در خصوص بررسی جایگاه قوم بختیاری در تاریخ کهن ایران زمین ، دعوت به مصاحبه نمودید. موفق به این کار شدید؟

بنده بعد از توهینی که در این مجموعه نسبت به مرمان نجیب ایل بختیاری صورت گرفت ، بلافاصله موضع گیری کردم و ایده ای که به ذهنم خطور کرد این بود که ، مشاور تاریخی سریال آقای عباس سلیمی نمین را به مناظره دعوت کنم ، اما تا کنون این خواسته که رسانه ای نیز گردیده و در نشریات و سایت ها و رسانه ها نیز منعکس گردیده ، از سوی ایشان اجابت نگردیده است . هرزمان که ایشان اعلام آمادگی کنند اینجانب نیز آمادگی مناظره را دارم .

· در این مصاحبه چه چیزی را بیشتر مد نظر قرار دادید؟

در این مناظره بیشتر قصد داشته و دارم تا خدمات بختیاری ها به وطنمان ایران ، دین اسلام ، مذهب تشیع و نقش ارزنده آنها در دفاع از میهن در هشت سال دفاع مقدس ، آزادی و استقلال و جلوگیری از تجاوز بیگانگان به کشورمان را تشریح نمایم و اثبات کنم که بختیاری ها به این همه پیشینه خدمات به ملت ، مذهب و میهن سزوار این همه بی مهری و اهانت از سوی رسانه ملی نیستند .

· به نظر شما توهین به قوم بختیاری در این سریال و مجری برنامه های سراسری و ... در گذشته تا به حال دلیل خاصی دارد؟

خوب نه تنها در مجموعه سرزمین کهن (قسمت های پخش شده) اهانت به بختیاری ها آشکار و واضح است بلکه در سخنان خسرو معتضد در برنامه نگاهی به گذشته در شبکه دو رسانه ملی ، سریال سالهای مشروطه و فیلم صنوبر نیز تحریف تاریخ و توهین به بختیاری ها به کرات وجود دارد . من خوانندگان این مصاحبه را دعوت به مطالعه خاطرات آیت الله پسندیده برادر بزرگ حضرت امام خمینی (ره) می کنم که وی در خاطراتش به کرات از شجاعت و شهامت و صراحت لهجه بختیاری ها و ایستادگی شان در مقابل رضا شاه یاد می کند .

به نظرم توهین به قوم بختیاری در مجموعه سرزمین کهن و دیگر برنامه های صدا و سیما علل و دلایلی دارد که شاید یکی از آنها تبعیض نسبت به قومیت های مختلف در کشورمان می باشد. قوم بختیاری علی رغم خدمات و زحماتش نسبت به ایران و ایرانی در طول تاریخ غالباً مورد بی مهری و غفلت واقع شده است ، اما بعضی اقوام دیگر علی رغم اینکه خدماتشان در حد و اندازه بختیاری ها هم نبوده است ، اغلب نورچشمی بوده اند .

· به نظر دکتر پوربختیار ، علل کمرنگ شدن تاریخ ایل بختیاری چیست و آیا خود مردم بختیاری در این سهل انگاری سهیم نیستند؟

خوشبختانه در سالهای اخیر رویکرد میمون و مبارکی نسبت به تاریخ بختیاری صورت گرفته است و جوانان و حتی پیران فرزانه این قوم دست به قلم شده و در این باره یا قلم زده اند و یا در حال قلم زدن هستند . بنده ضعف بختیاری ها در دوران انقلاب مشروطه و فتح تهران را فقدان مورخین و نویسندگان بختیاری می دانم . بختیاری ها اسلحه در دست ، تهران را فتح

کردند و با شکست استبداد محمد علی شاه ، آزادی و مشروطیت را دوباره برقرار ساختند اما قلم در دست نداشتند و در دست نگرفتند تا اقدامات شجاعانه و ارزنده خود را ثبت و ضبط کنند ، تا برای همیشه در تاریخ این کشور به یادگار بماند و نسل های آینده از خدمات و جانفشانی آنها نسبت به کشور عزیزمان ایران و ملت بزرگمان آگاهی داشته باشند .

· گاهی احساس می شود هنوز اهمیت فعالیت رسانه ای در بین خواص و عوام بختیاری جایگاه خود را باز نکرده است. مثلاً فعالین فرهنگی بختیاری بزرگترین رویدادهای فرهنگی چند هزار نفری را در استان در قالب همایش ها خلق می کنند اما از ارزش های خبری این رویداد برای اطلاع رسانی در رسانه ها اطلاع ندارند. اهمیت و جایگاه رسانه ها را امروز در بین نخبگان و عموم جامعه بختیاری چگونه تحلیل می کنید؟

خوشبختانه در سالهای اخیر بهتر شده است و جوانان بختیاری به نشریات و سایت ها و بطور کلی به کار رسانه ای روی آورده اند و هم اکنون بختیاری ها ، نویسندگان و خبرنگاران بسیاری در جامعه دارند .

· نقش نشریات این چنینی را در جامعه موثر می دانید؟

دو شماره اخیر از نشریه شما را که مشاهده کردم خیلی خوب بود ، حقیقتاً به شما تبریک می گویم که با این امکانات کم ، چنین نشریه ای را منتشر می سازید . نشریه شما می تواند نقش زیادی در آگاهی بخشی به مردم عزیز شهرستان داشته باشد.

· برای نسل جوان و آینده ایل بختیاری چه سخنی دارید؟

نسل جوان ایل بختیاری را توصیه و تشویق به مطالعه ، دانش اندوزی و تحقیق و پژوهش می کنم . آنها نباید هیچوقت گذشته افتخار آفرینی خود را فراموش کنند . باید همیشه آن را نصب العین و آویزه گوش خود داشته باشند و از آن پند و عبرت بگیرند.

· آیا می توانیم قول همکاری با این سایت و نشریه و بهره مندی از پژوهش ها و سایر آثار و نوشته های شما را همین جا از شما بگیریم؟

بله افتخار می کنم همکاری داشته باشم ، روی کمک بنده حساب کنید.

· با توجه به اینکه خود بنده علاقمند به دیدار با شما بودم که الحمدالله حاصل شد ، دیگر علاقمندان شما چگونه می توانند یک دیدار صمیمانه با شما داشته باشند؟

بنده هر روز در دفترم (دفتر معاونت پژوهش و فناوری واحد شوشتر) در خدمت دوستان هستم و اغلب دوستان نیز شماره همراه بنده را نیز دارند .